Studiedag “Lezen, schrijven & psychoanalyse”
Het is bekend dat Sigmund Freud een fervent liefhebber van literatuur was. Hij liet er zich door inspireren en benijdde de intuïtieve kennis van de dichters. Dat hij ook zelf de Goetheprijs kreeg voor zijn schrijverskunsten, plezierde hem waarschijnlijk meer dan het aan- of misprijzen van zijn collega’s artsen.
Deze bewegingen tussen lezen, schrijven en psychoanalyse hebben niet enkel een anekdotisch of historisch, maar veel ruimer belang. Bovendien zijn er nog meer linken tussen deze drie activiteiten.
Zo heeft de psychoanalyse zelf een methode of traditie voor het lezen en analyseren van teksten voortgebracht. En misschien is dat een van de redenen waarom sommige ctieschrijvers geïnteresseerd zijn in de psychoanalyse en er zich op hun beurt door laten inspireren.
Ook op het vlak van de psychoanalytische techniek kan men niet rond de klemtoon op de taal. Men vindt die duidelijk bij Freud en nog explicieter bij Lacan, die daarom talen en linguïstiek bestudeerde. Natuurlijk is de psychoanalyse in de eerste plaats een spreekkuur – het is met name het beluisteren van het verhaal van de analysant in de therapie dat een andere manier van lezen heeft voortgebracht. Hoewel er in die kuur enkel gesproken wordt, is het lezen er toch van belang. Meer nog, het is precies in de kloof tussen gesproken en geschreven taal dat er voor de analyticus iets te ‘lezen’ valt.
Naast deze technische kwestie, heeft het lezen en schrijven ook ethische implicaties voor de psychoanalyse. Welke richting een kuur uitgaat en wat haar eindpunt is, kan in termen van lezen en schrijven gede nieerd worden. In Lacans discourstheorie vormt de meesterbekenaar het product van het analytisch discours. Deze ‘letter’ of het lezen en schrijven als uitkomst van een psychoanalyse en dus de toegang tot een andere verhouding in het leven, is misschien wel de meest verstrekkende koppeling tussen lezen, schrijven en de psychoanalyse.
We hopen met deze studiedag de technische en ethische dimensies aan te snijden maar ook te onderzoeken hoe auteurs en analytici elkaar wederzijds inspireren. (D.R.)
Klik hier voor de folder: studiedag25april18-lezenenschrijven